اسکلت فلزی بهتر است یا اسکلت بتنی

همان طور که می دانید اسکلت فلزی و بتنی در بسیاری از سازه ها و از زمان های گذشته تا به امروز مورد استفاده قرار می گرفته است. اما مشکلی که همیشه ذهن مهندسان و سازندگان ساختمان را به خود مشغول می کند این است که برای ساختمان سازی استفاده از اسکلت فلزی بهتر است یا اسکلت بتنی ؟! بدین منظور ما در اینجا قصد داریم در ابتدا به توضیحی پیرامون هر دو اسکلت پرداخته و در ادامه به مقایسه دو اسکلت بتنی و فلزی بپردازیم.

اسکلت بتنی

اسکلت بتنی یکی از رایج ‌ترین روش ها برای ساختن سازه‌ های مختلف است که در نهایت منجر به ساخت سازه بتنی می شود. در اسکلت بتنی، شبکه ‌و مجموعه ای از ستون ‌ها و تیرهای بتنی ساخته می ‌شوند که باعث ایمنی و محکم بودن ساختمان می شوند. برای ساخت ستون و تیزها از بتن آرمه یا همان بتن مسلح استفاده می شود. فرق بتن مسلح با دیگر بتن ها وجود میلگرد در آن می باشد. تیرهای بتنی که ساختار افقی اسکلت را تشکیل می دهند به دو دسته تیرهای اصلی ( مسئولیت انتقال بار طبقه مورد نظر و تیرهای ثانویه به ستون ها را به عهده دارد) و تیرهای ثانویه ( که بار طبقه را به تیرهای اصلی منتقل می کند) تقسیم می شوند. اسکلت های بتنی در صورتی که به درستی در ساختمان اجرا شوند از مقاومت و ایمنی بالایی در برابر حوادث برخوردارند و در شرایط آب و هوایی مختلف و عواملی از جمله آتش سوزی نیز مقاموت بالایی از خود نشان می دهند.
اسکلت های بتنی عمر بالایی دارند و و در اجرای آن از مصالحی همچون سیمان، شن ، ماسه و میلگرد استفاده می شود که در نهایت صرفه اقتصادی بالایی دارد.

اسکلت فلزی

از گذشته برای پیکر بندی ساختمان ها از فلزات محکمی همچون فولاد استفاده می کردند. از آنجا که این نوع اسکلت ها بسیار محکم می باشند امروزه نیز از آنها برای ساخت سازه های محکم و با دوام استفاده می شود. یک اسکلت فلزی شامل ستون ها و تیرهایی است که به صورت افقی و عمودی به هم متصل اند و به وسیله این ستون ها ساختمان در برابر آسیب های مختلف محافظت می شود.
اسکلت های فلزی خود به دو دسته اسکلت فلزی پیچ و مهره و اسکلت فلزی جوشی تقسیم می شوند. همان طور که از نام این دو اسکلت مشخص است، تفاوت این دو اسکلت فلزی در نحوه اتصال آنها می باشد. بدین صورت که در روش اتصال پیچ ومهره، اسکلت در کارخانه ساخته می شود و در محل اجرا به هم پیچ می شوند. سرعت اجرای این نوع اسکلت بسیار بالا بوده و هزینه اجرای آن نیز بسیار مقرون به صرفه می باشد.
اسکلت فلزی جوشی برای سازه های سبک و متراژ پایین استفاده می شود و تخصص فرد جوشکار در آن بسیار مهم است. چرا که جوشکاری باید به نحو احسنت و با دقت بالا انجام شود تا در اثر مرور زمان سازه از هم باز نشود.

مقایسه اسکلت فلزی و بتنی

استفاده از هر دو اسکلت رایج می باشد و نمی توان هر کدام را جایگذین مناسب تری برای آن یکی دانست. با این حال تفاوت هایی بین دو اسکلت فلزی و بتنی وجود دارد که آنها را از هم متمایز نموده و هر معماری متناسب با نوع اجرا و سازه خود باید تشخیص دهد که از کدام نوع اسکلت برای ساختمان سازی خود استفاده نماید و بررسی این تفاوت ها می تواند پاسخ گویی بخشی از دغدغه ذهنی سازندگان ساختمان یعنی سوال معروف ” اسکلت فلزی بهتر است یا اسکلت بتنی ” باشد.
در اینجا برخی از تفاوت های این دو اسکلت را با یکدیگر مرور می کنیم.

– مقاومت در برابر زلزله

هر چند باورهای غلطی در مورد این دو اسکلت و بیشتر بودن مقاومت یکی نسبت به دیگری وجود دارد، با این حال باید بدانید این دو اسکلت از لحاظ مقاومت در برابر زلزله تفاوتی ندارند و هر دو اگر به درستی طراحی و اجرا گردند در برابر زلزله مقاوم اند. هرچند این امر که توان تحمل نیروی بیشتر در سازه بتنی به علت سنگین تر بودن وزن آن وجود دارد، درست می باشد و می توان مد نظر قرار داد.

– مقاومت در برابر آتش سوزی

می توان با صرف هزینه بیشتر و اجرای تمهیدات لازم، فلزات به کار رفته در اسکلت فلزی را مقاوم نمود. در غیر این صورت نمی توان گفت که فلزات در برابر آتش مقاوم اند. در حالی که اسکلت بتنی خیلی خوب در مقابل آتش مقاوم بوده و توان مقابله با دمای ۱۰۰۰ درجه سانتی گراد در حدود ۱ الی ۶ ساعت را دارد. این نکته در مقایسه با فلزات که طاقت دمایی حداکثر ۶۰۰ درجه سانتی گراد را دارند نکته ای مثبت محسوب می شود.

– زمان و سهولت نصب

سرعت اجرای اسکلت فلزی به مراتب بالاتر از اسکلت بتنی است. چرا که قطعات از پیش آماده هستند و فقط کافی است به هم متصل شوند. به همین علت افراد زیادی برای سرعت بخشیدن به ساختمان سازی خود از این نوع اسکلت استفاده می کنند.

– هزینه اجرا اسکلت

برای داشتن اسکلت فلزی مرغوب می بایست هزینه بالاتری پرداخت نمود و استاندارد و درجه کیفی این نوع اسکلت ها تحت تاثیر کیفیت ساخت آنها در کارخانه می باشد. در اسکلت بتنی از آنجا که از مصالح مختلف استفاده می شود، هزینه های به مراتب کمتری نسبت به اسکلت فلزی باید پرداخت نمود.

– طول عمر

در حالت کلی بتن پس از گذر زمان بالایی افت کرده و این امر مقاومت آن را در برابر آسیب های مختلف کم می کند. ناگفته نماند که بتن می تواند طی ۵۰ تا ۶۰ سال مقاومت بالایی از خود نشان دهد. اسکلت های فلزی این مشکل را ندارند و در آنها افت مقاومت وجود ندارد و بدین ترتیب طی مرور زمان مقاومت خود را از دست نمی دهد.

نتیجه گیری

همن طور که گفته شد در هنگام شروع ساختمان سازی یکی از سوالاتی که دغدغه مهندسین می باشد این است که اسکلت فلزی بهتر است یا اسکلت بتنی ؟ برای پاسخ دهی به این سوال لازم است تمامی موارد بالا اعم از نوع و بزرگی سازه، مزایا و معایب کلی دو اسکلت و غیره را در نظر بگیرید و با مشورت با متخصصین این حوزه بهترین نوع اسکلت را برای سازه خود انتخاب نمایید. به یاد داشته باشید که در نهایت و انتخاب هر کدام از این سازه ها می بایست نحوه اجرا و نصب به درستی انجام گیرد تا بتواند مقاومت مورد نیاز سازه را داشته باشد.