پشم شیشه یا پشم سنگ ؟!

پشم شیشه نوعی عایق حرارتی قدیمی و بسیار پر مصرف می باشد. قدمت تولید آن در ایران به چهل سال پیش بر میگردد. از این ماده ساختمانی جهت مصارف مختلفی استفاده می شود؛ بدین صورت که پس از ذوب شیشه و تبدیل آن به الیاف کوچک این محصول تولید می شود و برای مصارف گوناگون وارد بازار می شود. پشم شیشه دارای ضخامت استانداری حدود ۴/۶-۲/۳ میکرون می باشد که این ضخامت کم باعث نرمی این ماده و افزایش زمان برای حفظ شدن خواص ارتجاعی این محصول شده است. این ماده در مقابل آتش بسیار مقاوم است. از جمله کاربردهای این عایق می توان به استفاده در کانال های هوای از پیش عایق شده، در دیوار پرده، مجرای لوله کشی، ساندویچ پانل ها، کاشی های سقف، عایق صوتی و حرارتی و غیره اشاره نمود.

چگونگی تولید پشم شیشه

پشم شیشه معمولا از شیشه بازیافتی به همراه ماسه معمولی تا دمای ۱۴۵۰۰ C حرارت داده شده و پخته می شود و پس از مذاب شدن از درون قالب هایی گذر کرده و تبدیل به فیبر می شود. فیبر پس از خروج از قالب در تماس با هوا خنک شده و سپس برای افزایش استحکام و بهبود خواص مکانیکی الیاف شیشه به آن رزین اضافه می کنند و تا دمای ۲۰۰۰ C حرارت می دهند تا مستحکم شود. در نهایت پشم شیشه ایجاد شده در اقطاع مختلف از جمله لوله ای، فله ای، پتویی و لحافی بسته بندی شده و به بازار عرضه می گردد.

مزایای استفاده از پشم شیشه

این عایق ساختمانی دارای مزایای بیشماری است که باعث شده از سال ها پیش تا امروز، افراد در ساختمان سازی از آن بهره ببرند. این مزایا عبارت اند از :

• این محصول ساختمانی از چگالی های مختلفی برخوردار است
• نصب و اجرای پشم شیشه بسیار آسان می باشد.
• سبکی بسیار زیاد آن استفاده را راحت نموده است.
• این عایق به دلیل داشتن ساختار الیافی و فیبری هوا را درون خود حبس کرده و خاصیت ارتجاعی به آن می دهد. این ساختار باعث به وجود آمدن خاصیت آکوستیک در آن شده و امکان استفاده  به عنوان عایق صوتی را فراهم می آورد.
• پشم شیشه باعث صرفه جویی در تلف شدن انرژی با ایجاد تعادل در سرایش و گرمایش محیط می شود.
• برخلاف باور بعضی ها، پشم شیشه در هنگام حریق گازهای سمی و گلخانه ای تولید نمی کند و در روند اطفای حریق هیچ گونه نقشی ندارد.

معایب استفاده از پشم شیشه

از آنجا که در هنگام تماس با پشم شیشه ممکن است دچار مشکلات پوستی و تنفسی شوید، در هنگام استفاده از این ماده حتما میبایست از دستکش، عینک و لباس های مخصوص یا یک بار مصرف استفاده نمود. از جمله معایب این محصول ساختمانی عبارت است از:

• پشم شيشه از نوع عايق‌هاي سلول‌باز بوده، در برابر رطوبت مقاومت پایینی دارد و رطوبت محيط را جذب می کند که باعث کاهش خاصیت عایق بودن آن می شود. همچنین در مجاورت با بخار آب و خصوصاً سطوح گرم توليد اسيد سيليسيك کرده و نیز در الیاف آن باكتري‌ ها و قارچ ‌ها تكثير پيدا مي‌كنند. بنابراین لازم است در صورت استفاده و نصب در فضاهای باز، از پوشش های ضد رطوبت و فویل های آلومینیومی استفاده شود.
• تنفس زیاد ذرات معلق در آن مي‌تواند باعث ايجاد بيماري‌ هاي تنفسي گردد.
• تماس پشم شیشه با پوست باعث خراشيدگي و به وجود آمدن مشکلاتی می شود.

دمای مناسب استفاده از پشم شیشه

از پشم شیشه در دماهای متفاوت برای کاربردهای مختلف استفاده می شود. بازده دمایی مناسب پشم شیشه از دمای -۱۹۵ درجه سانتی گراد تا دمای ۱۲۵ درجه سانتی گراد می باشد. قابل توجه است که این محصول حداکثر دمایی که قادر به تحمل آن است ۵۵۰ درجه سانتی گراد می باشد.

انتخاب پشم شیشه مناسب

لفاف یا روکش، ضخامت و دانسیته از جمله مواردی هستند که در هنگام انتخاب پشم شیشه مناسب باید به آنها دقت شود. انتخاب نوع لفاف بسیار مهم است. چرا که تا زمانی که عایق پشم شیشه نتواند رطوبت فضا را جذب کند، تعیین کردن نوع لفاف مناسب می تواند به بهترین شکل ممکن وظیفه عایق را اجرا نماید.

پشم شیشه های جدید

اخیرا پشم شیشه جدیدی تولید شده است که از ترکیب شدن مذاب دو نوع شیشه حاصل می گردد. این نوع پشم شیشه حساسیت و تحریک کم تری برای پوست ایجاد کرده و برای چسباندن الیاف نیز به چسباننده شیمیایی همچون رزین دیگر نیاز ندارد. نام انگلیسی آن glass wool یا fiberglass می باشد. یک پانل از این عایق جدید با حداقل ده بطری شیشه بازیافتی معادل می باشد. این ماده ابتدا به صورت رشته های این محصول تولید می گردد و از الیاف استوانه ای کوتاهی تشکیل شده است. این الیاف در بخش های دولتی و خصوصی تولید می گردد.

و اما پشم سنگ…

عایق پشم سنگ از دسته ی عايق هاي گرم معدني است و مشهورترین ماده اوليه آن سنگ آذرین يا بازالت است. پشم سنگ نسبت به پشم شيشه متراكم تر بوده و مقاومت گرمايي بالاتری دارد. پشم سنگ علاوه بر عایق حرارتی، همانند پشم شیشه عايق صوتي خوبي نیز می باشد. پشم سنگ در برابر آتش بسيار مقاوم است. به دلیل شاهت های بسیار زیادی که بین او دو عایق وجود دارد سازمان استاندارد سازی استاندارهای مشابهی را برای این دو عایق در نظر گرفته است.

از آنجا که همیشه برای افراد سوال است که بین پشم شیشه و پشم سنگ کدام عایق برای اجرا در ساختمان بهتر است، بهتر است بسته به این که در چه ساختمانی و با چه ساختاری نیاز به عایق دارید، عایق مورد نظر خود را انتخاب نمایید. مهم ترین اختلافی که بین دو عایق  وجود دارد مقاومت حرارتی این دو است. بدین صورت که دمای عملکرد برای پشم سنگ حداکثر ۷۵ درجه سانتی گراد در حالی که برای پشم شیشه همان طور که در بالا اشاره شد بازده بالاتری دارد. همچنین مقاومت پشم سنگ بسته به ضخامت لایه به کار رفته بیشتر می شود. پس بهتر است قبل از انتخاب عایق مورد نظر به نکات ذکر شده و کارایی مد نظر خود توجه نمایید.