با تغییر فصل، این روزها شاهد تغییر درجه دما و شروع بارش باران هستیم. در بسیاری از شهرها و کشورها در این فصل، شرایط آب و هوا قابل پیش بینی بوده و تکلیف کاملا مشخص است، اما در برخی از کشورها مانند ایران، شرایط آب و هوایی غیرقابل پیش بینی است. بنابراین لازم است در هنگام ساختمان سازی در چنین شرایطی به نکاتی ضروری توجه نماییم.
یکی از چالش هایی که ممکن است مهندسان ساختمان سازی در این روزها با آن مواجه گردند، بتن ریزی در شرایط بارانی است. مهندسین ساختمان سازی ممکن است به دلایل مختلفی اعم از قرار گرفتن در مکانی با آب و هوای بارانی، داشتن زمستانی طولانی و سخت و یا پایبند بودن به برنامه زمانی ساخت، مجبور به بتن ریزی در چنین شرایط آب و هوایی گردند. بنابراین لازم است روش‌های مختلفی برای اجرای موفقیت آمیز بتن ریزی در شرایط بارانی را شرح دهیم تا در مواقع اضطراری دچار مشکل نشوید.
تاثیر بارندگی در زمان بتن ریزی
کیفیت بتن به طور مستقیم با استحکام آن مرتبط است، که آن نیز به نسبت آب به سیمان بستگی دارد. قابلیت کآرایی، پارامتری از بتن است که دوام و استحکام آن را در راستای کیفیت تعیین می‌کند. همچنین نسبت مصالح ساختمانی نیز همیشه بر میزان کآرایی بتن تازه تاثیر گذار می باشد.
بارش باران در زمان بتن ریزی، نسبت آب موجود در مخلوط بتنی را افزایش می دهد. شن و ماسه و سنگدانه ها در باران مرطوب می شوند و این امر باعث افزایش آب در بتن می شود. هرچند نسبت آب به سیمان باعث افزایش کارآیی بتن می شود، اما در نهایت مقاومت آن را تا حد زیادی کاهش می دهد؛ بدین صورت که افزایش یک دهمی نسبت آب به سیمان، باعث کاهش ۵ درصدی مقاومت مخلوط بتنی خواهد شد. از این رو می بایست از بروز چنین حادثه ای و اضافه شدن آب اضافی به مخلوط بتن جلوگیری نمود. اما این بدان معنا نیست که نمی توان در روزهای بارانی بتن ریزی انجام داد.
وضعیت بتن ریزی در شرایط بارانی مختلف
در این جا لازم است در ابتدا در مورد زمان ریزش باران و زمان بتن ریزی به یک نتیجه کلی برسیم.
بارش قبل از گیرش اولیه بتن
بارش باران دقیقا در زمان شروع بتن ریزی وگیرش اولیه بتن شروع می شود. زمان گیرش اولیه بتن ۳۰ دقیقه است. در این شرایط، باران باعث افزایش نسبت آب به سیمان شده و از این رو منجر به آب افتادگی بتن می شود. این مورد نیز ذرات ریز سیمان را در خود شسته و باعث به هم خوردن زمان گیرش اولیه بتن می شود. در این شرایط، لایه ای از دوغاب سیمانی در بالای مخلوط بتنی تشکیل می شود. این امر موجب پایین آمدن سنگدانه ها و عدم ایجاد مخلوطی همگن می شود. همچنین ترک های انقباضی در سطح بتن خشک شده به وفور دیده خواهد شد.
بارش بین زمان گیرش اولیه و نهایی
بارش بعد از وقوع گیرش اولیه (۳۰ دقیقه) و قبل از گیرش نهایی بتن (۶۰۰ دقیقه) بر روی بتن تاثیر می‌گذارد. در این حالت بتن به اصطلاح تازه نیست، زیرا زمان بتن ریزی گذشته است که بارش شروع می شود. در این حالت باران تاثیر زیادی روی مخلوط نخواهد گذاشت. برداشت قطرات باران بر روی سطح بتن دیده می شود. در این حالت اینگونه به نظر می رسد که باران بر روی سطح بتن اثر می‌گذارد، ولی بر استحکام نهایی آن مؤثر نیست. گاهی اوقات، اگر شدت بارندگی یا حفره های داخلی در بتن بیشتر باشد، ممکن است باران روی لایه بالایی بتن تاثیر اساسی بگذارد.
آسمان بعد از گیرش نهایی بتن یعنی بعد از ۶۰۰ دقیقه شروع به باریدن می‌کند. این بدان معناست که بتن در حالت سفتی قرار دارد؛ بدین معنا که در این حالت انگشت شما هنگام لمس کردن روی سطح بتن اثری باقی نمی‌گذارد. باران سبک به عمل آوری بتن کمک شایانی می کند و در نهایت به دستیابی به مقاومت و استحکام خوب در بلند مدت منجر می شود.
اقدامات لازم برای بتن ریزی در هوای بارانی
برای تن ریزی در شرایط بارانی می بایست اقدامات اولیه و لازم صورت گیرد. در ابتدا لازم است پیش‌بینی آب و هوا را چند روز قبل از زمان بتن ریزی بررسی کنید. در این فصل با توجه به ریزش باران در زمان های مختلف و غیر قابل پیش بینی، می بایست پوشش پلاستیکی از قبل در زمان بتن ریزی در محل کارگاه وجود داشته باشد. همچنین هنگام پوشاندن سطح بتن در زمان بارش، ورق پلاستیکی نباید در تماس با سطح بتن قرار گیرد. چرا که در صورتی که به طور مستقیم روی سطح قرار داده شود، ممکن است زمان گیرش بتن را افزایش دهد. بنابراین، شما باید ورق پلاستیکی را به گونه ای بپوشانید که بتن به اصطلاح هوا بخورد و کارگران حتی بتوانند عملیات را با ویبره دستی جهت خارج کردن هوای محبوس را به راحتی انجام دهند.
همچنین لازم است در چنین شرایطی، نسبت آب به سیمان مخلوط را کاهش دهید، زیرا بارندگی خود به تنهایی به میزان آب بتن می افزاید. بنابراین اگر در حین بتن ریزی در ۳۰ دقیقه اول هستید، یعنی زمان گیرش اولیه بتن، نسبت آب به سیمان را کاهش دهید، و یک پوشش پلاستیکی را روی بتن قرار دهید.
اگر بین زمان گیرش اولیه و ثانویه بودید، منطقه بتن ریزی را با پوشش پلاستیکی پوشانده و دوغاب سیمان را روی سطح بتن که در آن باران باریده است، پخش کنید. درست بعد
از پایان بارش، باید سیمان، شن و ماسه نیز آماده تعمیر سطح بتن در محل پروژه موجود باشند.
برخی دیگر از اقدامات لازم در هنگام بتن ریزی در شرایط بارانی عبارت اند از:
- با پوشش محوطه بتن ریزی آن قسمت را از باران مصون دارید.بتن با اسلامپ کم به کار ببرید.
- قبل از ریختن بتن جدید آب جمع شده روی بتن قدیم یا در درزهای اجرایی را خشک کنید.
- سطح بتن را اندکی شیب دار نموده تا آب بتواند به طرف پایین شیب حرکت کرده و بدین طریق زهکشی شود.
- از کار روی سطح بتن تازه اجتناب کنید.
- اگر باران به حدی شدید است که آب سطح بتن را نمی شود خشکانید و سطح تازه بتن نیز شسته می شود ، بهتر است بتن ریزی را به زمان دیگری موکول نمایید.
در صورت توقف بتن ریزی قسمت های دیواره ها و آماتور ریشه ها و پله ها بایستی بتن ریزی شوند تا برای شروع مجدد بتن ریزی بهترین حالت از قبل فراهم شده باشد. - به هنگام رگبار موقت و در زمان کوتاه ، بتن ریزی را متوقف نموده و روی بتن را با پلاستیک پوشش دهید.
- می توانید از هر وسیله حفاظت بتن برای پوشش در طول طوفان و رگبار استفاده کنید.
- از ريختن بتن بر روی زمين يخ زده بايد خودداری نمایید.
نتیجه گیری
همان طور که اشاره شد بارش ناگهانی باران در روزهای پاییزی و در هنگام بتن ریزی در محل پروژه، می‌تواند برای مهندسان ساختمان سازی و افرادی که سعی در دستیابی به بهترین کیفیت بتن را دارند، مشکلاتی را ایجاد نماید. از آنجا که همیشه نمی‌توان شرایط آب و هوا را پیش بینی یا از آن اجتناب کرد، در صورت رسیدگی صحیح به کل فرآیند بتن ریزی در هوای بارانی، می توان از بروز مشکلات بتن ریزی و عدم گیرش آن جلوگیری نمود.
در این میان بتن ریزی سقف اغلب بیشترین خطر را در پی دارد، زیرا باران می‌تواند به طور دائمی به بتن آسیب برساند. همچنین بتن ریزی ستون ها در معرض کمترین خطر قرار دارنددر هر صورت شدت و مدت بارندگی باید تمام عوامل کارگاه را مجاب به داشتن آمادگی کامل و حفظ ایمنی در شرایط بحرانی نماید.